Naast arbeidsrechtelijke gevolgen zoals een waarschuwing, schorsing of ontslag kan een werkgever een werknemer ook aansprakelijk stellen voor de geleden schade die door toedoen van de werknemer is ontstaan. Een voorbeeld daarvan is de uitspraak van het Hof Amsterdam van 19 juli 2022. In deze zaak is een werknemer veroordeeld tot betaling van een schadevergoeding van ruim € 4 ton, omdat de werknemer zichzelf had verrijkt ten koste van de klanten van zijn werkgever. Hoe zat het precies? 

Achtergrond

De werknemer was werkzaam bij Adelbrecht Vastgoed Beheer B.V. (hierna: ‘Adelbrecht’), een onderneming in het beheren en exploiteren van vastgoed. Onder andere int Adelbrecht (via een aan haar gelieerde Stichting) huurpenningen voor vastgoedeigenaren.

De werknemer hield zich bezig met het begeleiden van onderhoudswerkzaamheden. Zo gaf de werknemer in zijn functie regelmatig opdrachten aan aannemers voor het verrichten van onderhoud aan de panden die zijn werkgever in beheer had. De kosten werden dan betaald door Adelbrecht en doorbelast aan de vastgoedeigenaren door het in mindering te brengen op de geïnde huurpenningen.

Hoe heeft de werknemer zichzelf verrijkt?

In de procedure is gebleken dat de werknemer voor het verrichten van onderhouds-werkzaamheden een kennis (hierna “X”) inschakelde, die als een soort tussenpersoon opdrachten gaf aan aannemers. Deze aannemers verrichte onderhoudswerkzaamheden aan het vastgoed in beheer bij Adelbrecht. X betaalde de facturen van deze aannemers. Vervolgens bracht X deze facturen vermeerderd met een opslagpercentage in rekening bij Adelbrecht. De kosten voor onderhoud inclusief de opslag werden zoals te doen gebruikelijk in mindering gebracht op de huurpenningen. De doorbelaste opslag bleek echter door X aan de werknemer in privé te zijn uitbetaald.  

Aanloop procedure

Na ontdekking van deze gang van zaken is de werknemer door Adelbrecht op staande voet ontslagen en de werknemer heeft zijn ontslag niet aangevochten. 

Adelbrecht heeft de desbetreffende vastgoedeigenaren op de hoogte had gesteld van het handelen van de werknemer. De benadeelde vastgoedeigenaren hebben vervolgens Adelbrecht aansprakelijk gesteld voor de geleden schade, bestaande uit de ten onrechte betaalde opslag op de uitgevoerde onderhoudswerkzaamheden. Dat betrof een zeer fors bedrag van € 423.407,-. Adeldrecht wilde vervolgens begrijpelijkerwijze die schade verhalen op de (inmiddels ex) werknemer, omdat hij zich voor dat bedrag verrijkt had.  

De rechtbank heeft in eerste aanleg geoordeeld dat de werknemer aansprakelijk was voor de schade, maar heeft de schadevergoeding bestaande uit de ten onrechte in rekening gebrachte opslag afgewezen. Helaas is die uitspraak niet gepubliceerd, dus de onderbouwing van het afwijzen van dat gedeelte van de vordering is niet duidelijk. De rechtbank veroordeelde de werknemer wel tot betaling van onderzoekskosten, beslagkosten en proceskosten. 

Hoe oordeelde het Gerechtshof?

In hoger beroep oordeelde het Hof echter dat de werknemer ook de schadevergoeding bestaande uit de ten onrechte betaalde opslag moest betalen.

Volgens het Hof is Adelbrecht voor de schade aansprakelijk ten opzichte van de vastgoedeigenaren omdat er geen grond was voor de in rekening gebrachte opslag. Adelbrecht leed daardoor dus schade. Een werkgever kan niet altijd de geleden schade op een werknemer verhalen. Op basis van de wet is een werknemer die tijdens de uitoefening van zijn werkzaamheden schade veroorzaakt aan zijn werkgever of derden namelijk niet aansprakelijk, tenzij de werknemer daarbij opzettelijk of bewust roekeloos heeft gehandeld. 

Het Hof is van mening dat de werknemer met opzet had gehandeld omdat de werknemer door zijn functie de hand heeft gehad in het verstrekken van opdrachten aan X en dat de werknemer persoonlijk is bevoordeeld door de in rekening gebrachte opslag. De werknemer heeft zowel in de procedure bij de rechtbank als bij het hof niet kunnen verklaren waarom het nodig was X in te schakelen, voor welke werkzaamheden aan X opslag zou kunnen toekomen en waarom X de opslag aan de werknemer in privé heeft doorbetaald. Hierdoor staat volgens het Hof vast dat de opslagen geen zakelijk doel hebben gediend en slechts ten doel hadden de werknemer persoonlijk te verrijken. 

De werknemer verweerde zich nog met het standpunt dat niet Adelbrecht maar de stichting die de huurpenningen inde, schade had geleden, omdat de stichting de huurpenningen (na verrekening) uitkeerde aan de vastgoedeigenaren. De onrechtmatige opslagen zouden daardoor voor rekening zijn gekomen van de stichting. Daar ging het Hof niet in mee omdat Adelbrecht (en dus niet de stichting) de rechtspersoon is die belast is met het beheer/exploitatie van het vastgoed en in die hoedanigheid aansprakelijk is voor de schade van de vastgoedeigenaren.

De hoogte van de schade, namelijk € 423.407,-, heeft de werknemer niet (voldoende gemotiveerd) betwist, dus betaling daarvan wordt integraal toegewezen. Daarnaast moet de werknemer ook nog de onderzoekskosten, beslagkosten en proceskosten betalen.  

Les voor de praktijk

Bij een aansprakelijkstelling door een klant (of bijv. een leverancier) is het dus mogelijk een werknemer daarvoor aansprakelijk te stellen, maar dan moet die werknemer de schade opzettelijk of door bewuste roekeloosheid (in de uitoefening van zijn werkzaamheden) hebben veroorzaakt. Het is dus niet voldoende als een werknemer simpelweg een fout heeft gemaakt waardoor de schade is ontstaan.

Het is echter maar de vraag of de schade op de werknemer te verhalen is, met name als het om een bedrag van de grootte uit deze uitspraak gaat. Daar komt bij dat het vertrouwen van klanten/derden mogelijk al onherstelbaar beschadigd is. 

Een en ander is mogelijk te voorkomen door steevast uitgaande betalingen en te verlenen opdrachten van werknemers te controleren en tijdig arbeidsrechtelijke maatregelen te nemen. Welk type maatregel (bijv. waarschuwing/verbetertraject/ontslag op staande voet) passend is, hangt af van de omstandigheden. Wij kunnen u daarover adviseren. 

Bij vragen kun je contact opnemen met een Reggy Thielen of Henriëtte Dekker van de Praktijkgroep Arbeid, Medezeggenschap & Pensioen.