De nieuwe boetes vallen - toevallig - samen met de implementatie van de Europese Richtlijn privaatrechtelijke handhaving mededinging. Het luchtvrachtkartel kreeg veel aandacht in de media, mede vanwege de vele rechtszaken waarin benadeelde verladers compensatie eisen. De Europese Richtlijn privaatrechtelijke handhaving mededinging maakt het voor de benadeelden makkelijker compensatie te eisen voor schade die is veroorzaakt door kartels.
Luchtvrachtkartel
Twaalf luchtvaartmaatschappijen maakten volgens de Europese Commissie van eind 1999 tot begin 2006 prijsafspraken over het vervoer van luchtvracht. Na de aanslagen van 2001 stegen de kosten van brandstof en veiligheid voor de maatschappijen. Die kostenstijging compenseerden ze door onderling afspraken te maken over de toeslagen op de tarieven voor brandstof en veiligheid. Doordat de maatschappijen dezelfde tarieven hanteerden, kon er niet mee worden geconcurreerd. Dat is in strijd met de Europese mededingingsregels.
Air France, British Airways, Cathay Pacific, KLM, Lufthansa, SAS en Singapore Airlines hebben volgens de Europese Commissie deelgenomen aan het kartel, waarbij het huidige Air France-KLM een boete kreeg van € 325 miljoen.
De consument betaalt
Het luchtvrachtkartel heeft uiteindelijk ook zeer grote nadelige gevolgen voor de Europese en Nederlandse consument. De Europese Unie laat circa 20% van de importen en 30% van de exporten met luchtvracht vervoeren. Vooral groenten, fruit, bloemen en planten worden met luchtvracht vervoerd, en voor deze goederen geldt dat de transportkosten een substantieel deel zijn van de consumentenprijs. Hiermee is het uiteindelijk de consument die te veel betaalt.
Boetebesluit
De nieuwe boetes komen niet onverwacht. De eerder in 2010 uitgedeelde boetes zijn namelijk door het Gerecht van de Europese Unie vernietigd vanwege een tegenstrijdigheid in het boetebesluit. De Europese Commissie is vanwege een procedurefout op de vingers getikt, maar heeft nu een en ander rechtgetrokken. De nieuwe boetes zijn opgelegd voor hetzelfde feitencomplex als de vernietigde boetes; een openbare versie van het boetebesluit is evenwel nog niet gepubliceerd.
De publicatie van het boetebesluit uit 2010 heeft bijna vijf jaar op zich laten wachten. Die ongebruikelijk lange wachttijd is volgens de Europese Commissie veroorzaakt door discussies die zij met de luchtvaartmaatschappijen heeft gevoerd over vertrouwelijkheid van gegevens die in het boetebesluit zijn vermeld. Vertrouwelijke gegevens worden in een openbare versie van een boetebesluit niet gepubliceerd. In de media is wel gesuggereerd dat die discussies zeer hoog zijn opgelopen en dat luchtvaartmaatschappijen zelfs hebben gedreigd de Europese Commissie aan te klagen als hun visie op vertrouwelijkheid niet wordt gevolgd. Aangezien de Europese Commissie de nieuwe boetes heeft opgelegd voor dezelfde gedragingen, is de verwachting dat publicatie van het nieuwe boetebesluit (van 17 maart 2017) op korte termijn kan plaatsvinden.
Belang van publicatie
De publicatie van een openbare versie van het boetebesluit is van belang omdat verladers het besluit willen gebruiken om te beoordelen of zij benadeeld zijn. Het moeten wachten op de publicatie zal voor verladers zeer frustrerend zijn geweest. Het moeten wachten met publicatie zal ook voor de Europese Commissie frustrerend zijn geweest. De Europese Commissie hecht er immers aan dat benadeelden gecompenseerd worden. Desondanks zijn reeds vóór de publicatie van het besluit vele schadevergoedingsacties gestart, in o.a. de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en in Nederland. In de Verenigde Staten zijn inmiddels al de eerste schikkingen bereikt.
Het ervoor zorgen dat benadeelden worden gecompenseerd is een speerpunt van het beleid van de Europese Commissie. Dat beleid heeft geresulteerd in een Europese richtlijn die ervoor moet zorgen dat benadeelden overal in de Europese Unie schadevergoedingsacties kunnen starten. Nederland heeft deze richtlijn vrij recent, op 25 januari 2017, geïmplementeerd en dat heeft geleid tot enkele ingrijpende wetswijzigingen.
Concreet worden benadeelden tegemoet gekomen op bewijsrechtelijk vlak én door middel van een verlenging van de verjaringstermijn. Het lijkt daarmee voor benadeelden inderdaad veel gemakkelijker te worden hun schade vergoed te krijgen. De wetswijzigingen gelden echter voor rechtszaken die zijn gestart na 26 december 2014, en dat betekent dat vele rechtszaken op basis van het oude regime moeten worden afgehandeld. Hoe dan ook zullen de in Nederland gestarte rechtszaken vanwege de nieuwe boetes en de wetswijziging nieuw leven worden ingeblazen.
Air France-KLM heeft in een schriftelijke reactie laten weten dat zij voor de boete van de Europese Commissie een voorziening heeft, die per 31 december 2016 € 340 miljoen bedroeg. Air France-KLM rept in de schriftelijke reactie niet over eventueel aan verladers te betalen schadevergoedingen.
vragen?
Heeft u vragen over uw recht op schadevergoeding? DVAN adviseert verscheidende benadeelde verladers over schadevergoedingsacties. Neem hiervoor geheel vrijblijvend contact op met één van de leden van team Haven, Handel en Logistiek.
