Bij conflicten tussen aandeelhouders kan het vinden van een eerlijke en efficiënte oplossing om uit elkaar te gaan, een uitdaging zijn. Het is verstandig om daar al bij het aangaan van de samenwerking afspraken over te maken in een zogenaamde shoot-out clausule. Eén van de meest intrigerende (en risicovolle) mechanismen die daarbij kan worden ingezet, is de zogenaamde Russian Roulette shoot-out clausule, waarbij één partij een bod doet op de aandelen van de ander, en de ontvangende partij moet kiezen: verkopen of de rollen omdraaien en zelf kopen tegen die voorwaarden.

In deze blog leggen we uit wat een Russian Roulette shoot-out clausule precies inhoudt, wanneer het een geschikt instrument kan zijn, en welke juridische en strategische overwegingen belangrijk zijn bij het inzetten van deze clausule. Of je nu een ondernemer, investeerder of bestuurder bent, inzicht in deze clausule kan van cruciaal belang zijn bij het oplossen van aandeelhoudersconflicten.

Wat is de Russian Roulette?
De Russian Roulette is een bepaling die in aandeelhoudersovereenkomsten of Joint Venture-overeenkomsten wordt opgenomen om de beëindiging van de samenwerking te regelen wanneer de aandeelhouders er onderling niet meer uitkomen. Deze clausule kan worden geactiveerd door één van de aandeelhouders wanneer er sprake is van een onoplosbaar conflict of een patstelling waarbij de enige uitweg het scheiden van de wegen is.

Bij het activeren van de clausule biedt de ene aandeelhouder een koopprijs X voor de aandelen van de andere aandeelhouder. De aandeelhouder die het aanbod ontvangt, moet vervolgens beslissen of (i) hij de aangeboden koopprijs accepteert en zijn aandelen verkoopt, of (ii) hij de aandelen van de biedende aandeelhouder voor dezelfde koopprijs overneemt. Simpel gezegd: je biedt een (koop-)prijs aan voor de aandelen van de ander, en de ander beslist of hij koopt of verkoopt tegen die prijs.

Russian Roulette in de praktijk
Stel je voor dat aandeelhouder A en aandeelhouder B samen een bedrijf oprichten en beiden 50% van de aandelen verkrijgen. In de aandeelhoudersovereenkomst nemen ze, voor het geval de aandeelhouders in een impasse geraken, de Russian Roulette clausule op. Op een gegeven moment krijgen de aandeelhouders ruzie over het strategiebeleid. Aandeelhouder A besluit de Russian Roulette clausule in werking te stellen en biedt aandeelhouder B een bedrag van EUR 10.000.000 aan voor diens 50%-aandelenbelang in het bedrijf. Aandeelhouder B moet dan een keuze maken: óf hij accepteert het bedrag van EUR 10.000.000 en verkoopt zijn aandelen aan aandeelhouder A, óf hij betaalt zelf EUR 10.000.000 aan aandeelhouder A en neemt diens aandelen over.

Dit mechanisme zorgt ervoor dat de biedende partner goed nadenkt over de geboden prijs. Een te lage prijs kan betekenen dat hij zijn eigen aandelen kwijtraakt aan de andere partij, terwijl een te hoge prijs kan leiden tot een dure aankoop van aandelen die mogelijk niet de investering waard zijn.

Voor- en nadelen van de Russian Roulette 
De Russian Roulette clausule biedt een snelle en duidelijke manier om aandeelhoudersconflicten op te lossen, met zowel sterke voordelen als belangrijke nadelen. Een van de grootste voordelen is de eenvoud en snelheid: de clausule is makkelijk te begrijpen en leidt snel tot een oplossing zonder tussenkomst van een rechter of deskundige, waardoor er geen extra kosten zijn.

Daarnaast dwingt de wederkerigheid van de clausule de biedende partij om een redelijk bod te doen, omdat deze het risico loopt zijn eigen aandelen te verliezen als het bod te laag is, of te veel te betalen bij een te hoog bod.

Aan de andere kant brengt de Russian Roulette clausule ook risico's met zich mee. De partij die de clausule triggert, loopt het risico zijn eigen aandelen te verliezen als de tegenpartij besluit te kopen in plaats van te verkopen. Er is geen ruimte voor heroverweging of een tweede ronde: na één bod is het conflict definitief beslecht. Bovendien kan de ontvangende partij onder financiële druk komen te staan, vooral als ze snel moet beslissen of ze het bod kan financieren. Als de ene partij aanzienlijk kapitaalkrachtiger is, kan dit leiden tot een onevenwichtig resultaat, waarbij de financieel sterkere partij de overhand krijgt.

Conclusie
De Russian Roulette shoot-out clausule is een krachtige, maar risicovolle methode om een samenwerkingsverband te beëindigen. Het vereist zorgvuldige overweging en een gedegen inschatting van de waarde van de aandelen, aangezien het risico op verlies van aandelen of een kostbare aankoop op de loer ligt. Deze clausule kan echter ook een effectieve manier zijn om een impasse in de samenwerking op te lossen.

De Russian Roulette is slechts één van de vele mechanismen om een impasse op te lossen. Benieuwd naar de andere shoot-out clausules en hoe deze uw belangen kunnen beschermen in een samenwerkingsverband? Op dinsdag 17 september 2024 om 12:00 uur zullen Nathalie van Hellenberg Hubar en Seha Güzel de verschillende soorten shoot-out clausules en de voor- en nadelen ervan behandelen. Daarnaast bestaat er de mogelijkheid om (zowel vooraf als) tijdens de presentatie vragen te stellen. Meld je gratis aan via deze link en/of stel je vraag door een mail te zenden aan nathalie.hubar@dvan.nl, seha.guzel@dvan.nl of tamara.trarbach@dvan.nl.