Sommige ondernemers zal het niet veel zeggen: “de 403-verklaring’: een verklaring waarmee een holding zich hoofdelijk aansprakelijk verklaart voor alle schulden uit rechtshandelingen van een werkmaatschappij, in ruil voor de mogelijkheid om voor die werkmaatschappij geen aparte jaarrekening te hoeven publiceren.

Toch komt het regelmatig voor dat in een grote of kleine groep van vennootschappen zo’n verklaring aan de orde is, vaak zonder dat de ondernemer zich daarvan bewust is. Maar zo’n keuze kan grote nadelen hebben.

Praktijkvoorbeeld
Een voorbeeld uit de praktijk. Een ondernemer meldt zich op ons kantoor met een probleem: één van de werkmaatschappijen draait al jaren heel slecht. De holding moet voortdurend geld bijstorten. De werkmaatschappij heeft inmiddels een flinke schuldenlast. De toekomstverwachtingen zijn en blijven somber. 

Wij bespreken met de ondernemer diverse opties, die allerlei vormen kunnen hebben maar uiteindelijk neerkomen op een keuze tussen saneren of stoppen. Hiervoor zijn vele routes denkbaar, al dan niet in combinatie met een crediteurenakkoord.
Maar dan blijkt dat ooit, jaren geleden, door de holding een zogenaamde 403-verklaring is afgegeven. De ondernemer herinnert zich dat men dit destijds binnen de groep praktisch vond omdat de werkmaatschappij dan geen eigen jaarrekening meer hoeft te publiceren. Sindsdien publiceert de holding een geconsolideerde jaarrekening. 

Wat is het effect van een 403-verklaring?
Met een 403-verklaring accepteert een holding de hoofdelijke aansprakelijkheid voor alle schulden uit rechtshandelingen van een werkmaatschappij. De cijfercombinatie ‘403’ verwijst naar artikel 403 van boek 2 van het Burgerlijk Wetboek waarin deze mogelijkheid geregeld is.

Door middel van deze verklaring worden de jaarrekeningen van de holding en de werkmaatschappij ‘geconsolideerd’, ofwel samengebracht tot één geheel. Alleen de holding hoeft nu een jaarrekening te publiceren. Dit leidt er voor schuldeisers toe dat zij minder inzicht hebben in de financiële positie van de werkmaatschappij, maar in ruil hiervoor krijgen zij de mogelijkheid tot financieel verhaal bij de holding.

De 403-verklaring heeft dus een voordeel (lastenverlichting, want de werkmaatschappij hoeft niet zelf haar jaarrekening te publiceren) maar ook een nadeel (de holding is aansprakelijk voor alle schulden uit rechtshandelingen van de werkmaatschappij). Kortom, voor een belangrijk deel wordt de juridische scheidslijn tussen holding en werkmaatschappij ‘weggedacht’. Het voordeel van activiteiten onderbrengen in aparte BV’s (risicospreiding) valt hierdoor grotendeels weg.

Terug naar het praktijkvoorbeeld
Omdat een 403-verklaring van kracht is, zullen crediteuren van de werkmaatschappij minder geneigd zijn om aan een crediteurenakkoord mee te werken omdat zij hun vordering in de meeste gevallen volledig bij de moedervennootschap kunnen indienen.

Een optie kan het dan zijn, als de holding en de werkmaatschappij voldoende tijd hebben, om de 403-verklaring in te trekken. Dat is een juridisch-technisch proces, maar als de intrekking correct wordt uitgevoerd vervalt grotendeels het effect van de 403-verklaring voor nieuwe schulden. Voor de overblijvende aansprakelijkheid voor de bestaande schulden kent de wet ook een regeling: die overblijvende aansprakelijkheid kan onder bijzondere voorwaarden deels worden beëindigd; één van die voorwaarden is wel dat de werkmaatschappij geen onderdeel meer uitmaakt van de groep en dus niet meer onder de holding hangt. Schuldeisers kunnen in verzet gaan tegen de intrekking van een 403-verklaring.

Take away
Wat is de take away van deze blog? Wees terughoudend met het consolideren en het afgeven van een 403-verklaring. En als zo’n 403-verklaring van kracht is, onderzoek of het verstandig is om deze in te trekken.

Meer weten over de 403-verklaring? Neem dan contact op met Jorin Hagendoorn of een van onze andere specialisten van het team Fusies, overnames & herstructureringen van DVAN Advocaten.