Beslag en executie

1. Inleiding: laat u goed adviseren

In Nederland kan relatief eenvoudig en snel beslag worden gelegd ten laste van een debiteur. Indien u een onbetaald gebleven vordering heeft kunt u overwegen beslag te leggen op bankrekeningen, inventaris of voorraad of zelfs onder de klanten [A1] van uw debiteur. In Nederland kan vrij snel (soms al binnen een dag) en tegen gunstige tarieven beslag gelegd worden.

Het komt helaas regelmatig voor dat een debiteur, ondanks uw inspanningen en/of die van een incassobureau, niet tijdig, slechts voor een deel, of zelfs in het geheel niet tot betaling overgaat. Ook kan het gebeuren dat u bijvoorbeeld een bestelde zaak niet geleverd krijgt terwijl u inmiddels wel tot betaling bent overgegaan. Indien u het niet daarbij wenst te laten, kunt u uw vordering voorleggen aan de rechter. Ons kantoor voert met regelmaat dergelijke gerechtelijke (incasso)procedures. Vooruitlopende op of gedurende een dergelijke (incasso)procedure, bestaat de mogelijkheid om conservatoir (‘bewarend’) beslag ten laste van de debiteur te leggen.

Indien het conservatoir beslag doel treft, verkrijgt u daarmee zekerheid over de verhaalsmogelijkheden bij een eventueel toewijzend vonnis. De beslagen banktegoeden en (on)roerende activa blijven namelijk voor u beschikbaar. Een bijkomend (strategisch) voordeel is dat de debiteur per direct niet meer over het beslagen goed kan beschikken (bankrekening) of indien de rechter daartoe toestemming heeft verleend, roerende zaken (bijvoorbeeld een auto) in bewaring kunnen worden genomen zodat de debiteur deze niet meer kan gebruiken (of verduisteren).

Een zorgvuldig voorbereid en gelegd conservatoir beslag kan in sommige gevallen direct tot beslechting van het ontstane geschil leiden. Als de debiteur door het gelegde (derden)beslag in feite gedwongen wordt om alsnog tot integrale betaling over te gaan, is met relatief beperkte inspanningen het beste resultaat bereikt.

2. Hoe werkt het?

Het Nederlandse wettelijke systeem wordt, voor zover het de mogelijkheden voor het leggen van conservatoir beslag betreft, beschouwd als één van de meest crediteurvriendelijke systemen ter wereld. De voorgeschreven formaliteiten zijn beperkt en met relatief weinig onderliggende documenten kan tegen lage kosten op korte termijn (vaak nog dezelfde dag) toestemming (‘verlof’) worden verkregen om tot beslaglegging over te gaan.

Om conservatoir beslag te kunnen leggen is het inschakelen van een advocaat noodzakelijk. De advocaat dient een verzoekschrift tot het leggen van conservatoir beslag in bij de bevoegde voorzieningenrechter van een rechtbank. Dit is de rechtbank binnen welk rechtsgebied zich één of meer van de zaken bevinden waarop de crediteur het beslag wil leggen of waar één van diegenen woonplaats heeft onder wie het beslag wordt gelegd. Normaliter gaat de rechter bij het verlenen van verlof uit van de door de crediteur genoemde vordering. Wel bepaalt de voorzieningenrechter dat er binnen een korte termijn, veelal 14 dagen, een procedure moet volgen. Tijdens die procedure kan de rechtbank het onderliggende geschil beoordelen en een oordeel vormen over de vraag of terecht beslag is gelegd.

De feitelijke beslaglegging verloopt betrekkelijk eenvoudig. De gerechtsdeurwaarder verricht de noodzakelijke (formele) handelingen. De gerechtsdeurwaarder doet schriftelijke mededeling aan de debiteur op het moment dat hij het goed (bankrekening, huis, auto, et cetera) in beslag neemt, voorzien van een betekening aan de debiteur (de beslagene) van het door de rechter afgegeven verlof, het verzoekschrift van de crediteur (de beslagleggende partij) en het beslagexploot.

Als de rechter de crediteur in het gelijk stelt, dan kan de crediteur het vonnis, behoudens uitzonderingen, direct executeren. De executie loopt veelal via de advocaat en wordt feitelijk uitgevoerd de door gerechtsdeurwaarder. De crediteur kan zich verhalen op de beslagen gelden of de in beslag genomen (on)roerende zaken laten verkopen.

Als de crediteur in het ongelijk wordt gesteld, wordt het beslag opgeheven en kan de debiteur weer over de beslagen goederen beschikken. In voorkomende gevallen kan een debiteur in dat geval aansprakelijk zijn voor de door de crediteur geleden schade als gevolg van de onrechtmatige beslaglegging.

3. Waarop kan beslag worden gelegd?

Het conservatoir beslag kan, behoudens de in de wet benoemde uitzonderingen, op alle vermogensbestanddelen van de debiteur worden gelegd, zoals een huis, auto of bankrekening. Het is onder bepaalde voorwaarden zelfs mogelijk om beslag te leggen op het salaris van de debiteur. In een meer zakelijk kader kan bijvoorbeeld worden gedacht aan beslag op gekochte (maar niet geleverde) roerende zaken, aandelen, effecten en schepen.

In het beslagrecht is het bij beslag onder een derde zelfs mogelijk om beslag te leggen op een vordering die de debiteur (de beoogde beslagene) uit een ten tijde van het beslag reeds bestaande rechtsverhouding rechtstreeks van een derde zal verkrijgen (bijvoorbeeld toekomstige huurpenningen). In alle overige situaties kan alleen beslag worden gelegd op bestaande goederen (vorderingen/zaken).

4. Kosten

Het leggen van conservatoir beslag brengt kosten met zich. Naast de kosten voor de werkzaamheden van de advocaat en de (vaste) tarieven van de in te schakelen deurwaarder, dienen kosten te worden gemaakt voor de behandeling van het verzoekschrift door de voorzieningenrechter (‘griffierechten’).

5. Hoger beroep en opheffingskort-geding

Een debiteur kan tegen een door de voorzieningenrechter gegeven verlof geen hoger beroep instellen. Wel kan de crediteur in een aparte procedure, een zogeheten opheffingskort-geding, om opheffing van het gelegde beslag verzoeken.

Tegen een afwijzende beslissing kan de verzoekende debiteur binnen vier weken hoger beroep instellen. Ook bestaat de mogelijkheid om een nieuw (aangepast) verzoekschrift in te dienen. Daarvoor geldt geen termijn.

6. DVAN heeft specialisten op dit gebied

Onze advocaten zijn met regelmaat betrokken bij diverse gerechtelijke procedures en in het kader daarvan gelegde conservatoire beslagen. Zij hebben uitgebreide kennis van, en ervaring met, de tactische (on)mogelijkheden van beslaglegging.

Wilt u meer informatie over dit onderwerp of worden geadviseerd over uw juridische positie en de mogelijkheden om uw debiteur tot betaling te ‘dwingen’ door middel van conservatoir beslag, neem dan contact op met mr. Vincent van den Bos.