In een nieuwsbericht van 14 januari 2021 heeft de Autoriteit Consument en Markt (ACM) de Agenda voor 2021 gedeeld. De ACM zal zich aankomend jaar focussen op de digitale economie, de energietransitie en de effecten van corona op de economie. Naast deze thema’s rondt de ACM ook een onderzoek af naar een mogelijk inkoopkartel in de agrarische sector en doet de ACM vervolgonderzoek naar prijzen van agrarische producten via de agro-nutri Monitor.

Optreden tegen verboden inkoopafspraken

In een eerder nieuwsbericht van 18 november 2019 meldde de ACM invallen gedaan te hebben bij verschilde grote handelaren in de agrarische sector, omdat de ACM vermoedde dat zij verboden afspraken hebben gemaakt over de inkoopprijs die zij aan boeren betalen.

Dat is in principe in strijd met de Mededingingswet. Uit rechtspraak van het Hof van Justitie en het Gerecht van de Europese Unie volgt dat prijs- en productieafspraken ertoe leiden de mededinging te verhinderen, te beperken of te vervalsen. Als uitgangspunt voor effectieve en eerlijke concurrentie geldt immers dat ondernemingen onafhankelijk van elkaar hun marktgedrag moeten bepalen. Door het onderling afstemmen of uitwisselen van prijzen neemt de onzekerheid af bij de concurrenten, waardoor de prikkel tot innovatie vermindert en de concurrentie beperkt wordt.

De ACM zal daarom in 2021 nader onderzoek verrichten naar verboden prijsafspraken. Mocht blijken dat er sprake is van concurrentievervalsing, zullen er sancties volgen. Zo beboette de ACM onlangs nog twee dakbedekkers wegens het vervalsen van de concurrentie bij een aanbesteding (bid rigging).

Toezien op oneerlijke handelspraktijken in de agro-sector

Daarnaast onderzoekt de ACM ook andere signalen over andere mogelijke overtredingen van de Mededingingswet in de agrarische sector. Op 9 oktober 2020 heeft de ACM de rapportage getiteld “Agro-Nutri Monitor 2020: Monitor prijsvorming voedingsmiddelen en analyse belemmeringen voor verduurzaming” gepresenteerd aan het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LVN). 

De ‘agro-nutri monitor’ van de ACM, gebaseerd op empirisch feitenmateriaal, geeft een inhoudelijke onderbouwing van het al dan niet functioneren van de markten in de land- en tuinbouwsector en inzicht in welke belemmeringen er zijn voor een meer duurzame productie. De onderzoekers hebben gekeken naar uien, witte kool voor zuurkool, peren, tomaten, koemelk en varkensvlees.

In de appreciatie merkt Minister Carola Schouten op dat de rapportage tegelijkertijd ook verschillende vragen oproept: “zoals over de reikwijdte ervan, maar ook over de mechanismen achter de prijsvorming.” Om deze en mogelijk andere vragen en uitdagingen te adresseren, zal de ACM in samenwerking met Wageningen Economic Research nader onderzoek doen naar de nadere invulling van de agro-nutri monitor 2021. De focus van het onderzoek via de agro-nutri monitor zal verschuiven naar de opbouw van prijzen van agrarische producten. Hierdoor kunnen in de toekomst de verschillen – tussen productvarianten, tussen margeverdelingen, tussen schakels in de keten, etc. – worden geïnterpreteerd. Uiteindelijk kan de Minister van LVN daardoor een gericht beleid formuleren.

Voor vragen over dit onderwerp, kun je uiteraard contact opnemen met team Mededinging & gereguleerde markten.